Sürdürülebilirlik stratejisi kapsamında iklim kriziyle mücadeleyi deniz ekosisteminin korunmasını önceliklendiren Garanti BBVA’nın DenizTemiz Derneği/ TURMEPA iş birliğiyle yürüttüğü Mavi Nefes Projesi kapsamında, 2024 yılında Fethiye-Göcek ve Saros Körfezinde deniz çayıları ve mercanların korunmasına yönelik önemli adımlar atıldı. Deniz çayırları ve mercan habitatlarının korunması, ekimi ve izlenmesini hedefleyen bu çalışmalarla, deniz ekosistemini denizlerdeki biyoçeşitliliği iyileştirme yönünde uzun vadeli bir etkinin oluşturulması amaçlanıyor.
Mavi Nefes Projesi kapsamında, 2024 yaz döneminde Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesinde deniz çayırı Posidonia Oceanica ile Saros Körfezinde deniz çayırı ve mercanların koruma, transplantasyon (ekim) ve izleme çalışmalarıyla ilgili ara raporlar yayınlandı.
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Biyoloji Bölümü/ Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ergün Taşkın’ın bilimsel liderliğinde yürütülen Fethiye Göcek Körfezi’nde “Koy ve Kıyılarda Deniz Çayırı Posidonia Oceanica Deniz Çayırlarının İzlenmesi, Korunması Ve Ekimi Projesi’nde kısa sürede başarılı sonuçlar ortaya kondu. Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesinde (ÖÇKB) yürütülen çalışmalarda, 9 istasyonda Posidonia Oceanica türü deniz çayırlarının transplantasyonu ve yayılışı izlendi. 6 Mayıs – 6 Haziran 2024 tarihlerinde yapılan çalışmalarda, ekimi yapılan fidelerin en az yüzde 70 oranında canlılığını koruduğu belirlendi. Posidonia Oceanica çayırlarında 50 tür balık da tespit edildi. Bölgedeki gelecek dönem hedefi ise 10.000 fide transplantasyonu ile ekosistemin güçlendirilmesi olacak. Ayrıca, bölgede 1.545 deniz türü tespit edilerek biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik adımlar da atıldı.
İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Hidrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cem Dalyan’ın bilimsel liderliğinde yürütülen “Saros Körfezi Deniz Çayırı ve Mercan Koruma, Ekimi ve İzleme Projesi’nde ise 1 – 10 Temmuz 2024 tarihlerinde yürütülen çalışmalarda ise 19 farklı noktada 23 dalış gerçekleşti ve 382 türün varlığı tespit edildi. Sarı Gorgon kolonileri gibi biyolojik çeşitlilik açısından kritik habitatlar haritalandırılırken, raporda deniz çayırlarının karbon yutak alanı olarak iklim değişikliğiyle mücadelede taşıdığı öneme dikkat çekildi.
Yılda ortalama 50 milyar ton karbon emisyonu üretilen dünyada en önemli doğal oksijen kaynaklarından biri olan deniz çayırlarının ve en önemli karbon tutan ekosistemlerden olan mercanların korunması iklim kriziyle mücadelede hayati rol oynuyor. Her gün bir metrekaresi 14 litrenin üzerinde oksijen üreten deniz çayırlarının varlığı ve sağlıklı mercanların yaygınlığı balıklar ve tüm deniz canlıları için yumurtlama ve barınma alanı sunarken, kıyılarımızı erozyondan koruyarak ekosistemin sürdürülebilirliği ve deniz yaşamı için kritik önem taşıyor.
Hazırlanan ara raporlarda da ortaya konulduğu üzere, deniz çayırları ve mercanların yok olma sebepleri arasında kıyı yapılaşması, bu alanlarda bilinçsiz çapalama, kirlilik ve deniz suyunun ısınmasıyla artan istilacı türler öne çıkıyor.
