Ricania Simulans ve Mücadele Yöntemleri

Mayıs ayında başlayıp Temmuz ayında zirve yapıp Ekim ayı sonuna kadar baş belamızın adıdır Ricania simulans. Bahçelerde sıkça rastladığımız bu böcek türü artık evlerde de bize rahat vermez oldu. Yaz mevsiminin aşırı sıcak günlerinde bile kapı pencere açamaz olduk.  Rahatımızı kaçırdı desek yeridir.

Teknik bir konu olduğundan dolayı yararlanma ihtiyacı duyduğum çeşitli kaynaklardan derlediğim kısa bilgileri bu zararlıyla olan münasebetimize yön vermesi açısından sizlerle paylaşacağım.

Ricania Simulans Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Sarp sınırından Trabzon’un Araklı ilçesine kadar olan sahil kesiminde yaygın bir şekilde görülmektedir. 10 yıl öncesine kadar Türkiye’de kaydına rastlanmayan ve hiçbir şekilde tanışıklığımız olmayan bu böceğin anavatanı Çin’dir. Ülkemizdeki yayılış alanı ve popülasyonu günden güne artıyor. Uzak Doğu kökenli olan bu zararlının Rusya ve Gürcistan’da 30 yıldan daha uzun bir süredir bulunduğu tespit edilmiştir. Sarp sınır kapısının açılmasıyla birlikte Gürcistan ile Türkiye arasındaki sınır hareketliliği nedeniyle buradan gelen bulaşık bitki materyalleri ile zararlının ülkemize bulaştığı tahmin ediliyor.

Erginleri ağustos ayından itibaren yumurta koymaya başlıyor ve yumurtalarını özellikle otsu ve çok yıllık bitkilerin kurumakta olan sürgünlerinde ve yarı odunsu ince dallarında kabuk altına, doku içerisine bırakıyorlar. Yumurta konulan dokular ölüyor. Böylece yumurta bıraktıkları bitkilerde zararları oldukça fazla oluyor. Kış mevsimini yumurta döneminde bu şekilde geçiriyorlar ve yılda bir kez döl veriyorlar. Özellikle fasulye, salatalık, kivi ve çay bitkilerini tercih ediyorlar. Bulundukları bitkinin özsuyunu emerek bitkiyi kurutuyorlar. İçinde bulunduğumuz 3. sürgün çay hasadı döneminde çay bahçelerindeki birçok üründe kurumalar ve renk değişimi gözlemleniyor. Bitkinin özsuyu ile beslendiğinden dolayı yerleştiği çay yapraklarında kurumalar meydana geliyor. Kuruyan çay yaprakları özelliğini kaybettiğinden dolayı bu durum üretim kalitesini de olumsuz yönde etkiliyor. Çayda kalite ve verimin düşmesi de muhakkak ki ilerleyen zamanlarda çay sektörüne olumsuz etki edecektir. Her ne kadar ürünlere vermiş olduğu zarar şu an ciddi boyutlara ulaşmış olmasa da önlem alınmaması durumunda ileride çok ciddi sorunlar doğuracağı aşikardır. Böceğin, 2006 yılında Artvin, Kemalpaşa-Hopa’da, 2007 yılında Rize sahil ilçelerinde, 2013 yılı itibari ile Trabzon Sürmene ilçesi tarım alanlarına kadar yayıldığı tespit edilmiştir. Bir yıl içerisinde böcek yayılışını devam ettirerek 2014 yılında Trabzon-Araklı ilçesinin sahil kısmındaki tarım alanlarına kadar yayılmıştır. Bu şekilde yayılış devam ederse ve mücadeleye yönelik bir uygulama yapılmaz ise birkaç yıl içerisinde tüm Doğu Karadeniz sahil şeridindeki tarım alanlarında, hatta Batı Karadeniz sahil şeridine kadar yayılarak zarar yapması kaçınılmazdır.

Erginler (Şekil 1 a,b) bahçe kenarlarındaki çit bitkilerinde ve kültür bitkilerinin taze sürgünlerinde beslenmektedir. Nimfler (Şekil 1 c,d,e) ilk başta bahçe kenarlarındaki çit bitkilerinde görülmekte ve buradan kültür bitkilerine geçmektedir. Nimf ve erginler taze ve sulu bitki dokularında koloni oluşturarak beslenmekte ve buralarda fumajine neden olmaktadır. Bu durum özellikle kivide son derece dikkat çekmektedir (Şekil 1 f). Erginlerin doğada yoğun olarak temmuz sonu ağustos başında bulunduğu ve çiftleşen dişilerin ağustos başından itibaren yumurtalarını otsu bitkiler ve çok yıllık bitkilerin kurumakta olan ince sürgün ve dalcıklarına bırakmaktadır. Ergin dişiler, özellikle ucu kesilmiş ve geriye doğru kurumaya başlayan dal veya sürgünleri yumurta bırakma yeri olarak tercih etmektedir. Bunun yanında özellikle asmadaki tutunucu sürgünlerin kurumaya başladığı dönem ile dişilerin yumurta bırakmaya başlamasının aynı döneme denk geldiği ve bu organlara çok yoğun yumurta bıraktıkları tespit edilmiştir. Dişi yumurtalarını kabuk altına bitki dokusu içerisine tespih tanesi gibi düzgün bir hat boyunca dizer ve bir yumurta dizininde yaklaşık olarak 5-35 adet yumurta bulunmaktadır. Bitki dokusunda yumurta bırakılan yerlerin bir hat şeklinde tırtıklı ve yumurta bırakılan dokuların kabarık oldukları belirlenmiştir. Yumurta konulan dokular ve açılan yaralar kolayca görülebilmektedir (Şekil 1 g,h). Otsu bitkilere yumurtaların uçtan itibaren konulmaya başlandığı ve genellikle sadece yumurta konulan kısmın kuruduğu tespit edilmiştir. Ancak bazı odunsu bitkilerde yumurta konulan yan dallar veya sürgünlerin de kurumasına neden olduğu belirlenmiştir.

Doğal ekosistem bozulmadan mücadele önem arzediyor. Bu sebeple Ricania simulans zararlısı ile mücadelede öncelikle kültürel mücadele yöntemlerinin uygulanması önerilmektedir. Ayrıca bölgenin diğer bölgelere göre kimyasal ilaç kullanımı bakımından temiz olması ve iki üç yıl öncesiyle kıyaslandığında belirli bir zaman geçtikten sonra zararlının aleyhinde doğal dengenin kurulabileceğinden dolayı zararlı ile mücadelede kültürel önlemler tavsiye edilmektedir.

Zararlının kış dönemini bahçe kenarlarındaki bitkilerde yumurta döneminde geçirmesi nedeniyle bir sonraki yıl Mayıs ayına kadar nimflerin çıkışından önce zararlının bir yıl önceden yoğun olarak bulunduğu bahçelerin kenarlarındaki özellikle yumurta bıraktığı bitkiler temizlenmelidir. Yumurtadan çıkış zamanları iklim şartlarına göre değişmekle beraber Mayıs ayından itibaren başlamaktadır. Bu zamana kadar zararlıyla bulaşık alanlarda mekanik mücadele ile yumurta bırakılmış olan bitkilerin temizlenmesi zararlının yoğunluğunu azaltacaktır.

Özellikle çay bitkisinde “çırpma” denilen kültürel işlem sonucu ortaya çıkan artıklar, bahçelerde bırakılmayıp mutlaka imha edilmeli, yakılmalı ve 3. Sürgün kesimi geciktirilerek eylül ayından sonra yapılmalıdır. Böylece böcek popülasyonunun nispeten azaltılabileceği düşünülmektedir.

Biyolojik mücadelede ise kırmızı karınca ismi ön plana çıkıyor. Et obur olması dolayısıyla beslenmede böcek yumurtaları, tırtıl, kelebek tercih ettiklerinden bu karınca türünün mevcut zararlının yok edilmesinde etkili olacağı düşünülmektedir. Ayrıca böcekçil kuşlar, biyolojik mücadelede aktif olarak kullanılabilmelidir. Zararlı böceklerin, yumurta, tırtıl ve erginlerini yemek suretiyle beslendiklerinden dolayı böcekçil kuşların tespiti ve bu bölgede çoğaltılması değerlendirilmelidir.

Böcekle mücadeleye yönelik AÇÜ tarafından 2013-2014 yıllarında Artvin ili, Hopa ilçesi, Kemalpaşa beldesinde tarım alanlarında gerçekleştirilen bir çalışma ile ışık ve yapışkan tuzaklar kullanılarak ergin popülasyon yoğunluğu düşürülmeye çalışılmıştır. Tuzakların yakaladığı böcek sayıları dikkate alınarak ışık tuzaklarının bu zararlı türün mücadelesinde kullanılabilir olduğu kanısına varılmıştır.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından çay alanlarında kullanılmak üzere ruhsatlandırılmış herhangi bir bitki koruma ürünü bulunmamaktadır. Bu nedenle herhangi bir zirai mücadele ürününün hiçbir şekilde çay alanlarında tavsiye edilmesi, bu yönde reçetelendirilmesi ve kullanılması söz konusu değildir. Ayrıca çay alanlarında kimyasal mücadele ilacı kullanılması mevcut doğal dengenin bozulmasına ve çay yetiştiriciliğinde diğer başka hastalık ve zararlıların sorun olarak ortaya çıkmasına neden olabilecektir.

Söz konusu zararlı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın takibinde olup periyodik aralıklarla inceleme ve sayımlar yapılmakta, zararlı ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Zamanla zararlının aleyhinde doğal dengenin kurulabileceği, bölgenin kimyasal ilaç yönünden temiz bir bölge olduğu ve mevcut doğal dengenin olumsuz yönde etkilenmemesi hususları göz önünde bulundurularak Ricania Simulans’ın popülasyonu mekanik mücadele ile (zararlıyla bulaşık alanlarda yumurta bırakılmış bitkilerin Mayıs ayına kadar temizlenmesi ) azaltılabilecektir.

Ersoy USTAOĞLU

Eylül 2015/ RİZE

Türk. entomoloji dergisi, 2015, 39 (2): 179-186

K. Ak, Ş. Güçlü, C. Eken & R. Sekban, 2013. Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yeni bir zararlı Ricania simulans (Walker, 1851) (Hemiptera: Ricaniidae)’a karşı azadirachtin ve spinosad etki maddeli biyopestisitlerin etkinliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 6 (1): 10-14.

Çaykur , Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Yeni Bir Zararlı  Ricania simulans (Walker,1851): 1-3

http://biriz.biz/cay/ricaniajaponica.htm#biyolojikmucadele

Temel Göktürk, Ahmet Mıhlı Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü,

Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 16(1): 89-93