Boşanma süreci Türk Medeni Kanunu'na göre belirlenen sebepler doğrultusunda gerçekleşir ve iki ana boşanma dava türü vardır: çekişmeli boşanma ve anlaşmalı boşanma.
· Çekişmeli Boşanma: Taraflar arasında boşanmanın sebepleri, mal paylaşımı, nafaka, velayet gibi konularda anlaşmazlık varsa bu tür boşanma davası açılır. Çekişmeli boşanma davaları, genellikle uzun ve zorlu bir süreç olabilir çünkü her iki taraf da iddialarını kanıtlamak zorundadır ve mahkeme süreci bu anlaşmazlıkların çözülmesi için gereklidir.
· Anlaşmalı Boşanma: Eşlerin boşanma ve boşanmanın tüm sonuçları üzerinde anlaşmış olmaları durumunda başvurulan daha hızlı ve genellikle daha az stresli bir boşanma türüdür. Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için evlilik en az bir yıl sürmüş olmalı ve taraflar, mahkemeye birlikte başvurarak, bir protokol ile tüm şartlarda anlaştıklarını beyan etmelidir. Anlaşmalı boşanma davasında mahkeme, tarafların rızası ile verdikleri kararları değerlendirir ve çoğunlukla tarafların anlaşmasına uygun olarak boşanma kararı verir.
Boşanma türü ve sebepleri, tarafların hukuki süreçte nasıl ilerleyeceğini belirler. Boşanma sürecinde, özellikle çekişmeli davalarda, alanında uzman bir boşanma avukatından profesyonel destek almak, sürecin sağlıklı ve adil bir şekilde ilerlemesi açısından önemlidir.
1. Anlaşmalı Boşanma Nedir?
Anlaşmalı boşanma, adından da anlaşılacağı gibi, tarafların karşılıklı anlaşarak evliliklerini sonlandırdığı bir boşanma türüdür. Bu tür bir boşanma davasının gerçekleşebilmesi için her iki eşin de boşanma konusunda mutabık olması ve boşanmanın ardından ortaya çıkacak nafaka, tazminat, mal paylaşımı, çocukların velayeti gibi konularda anlaşmış olmaları gerekir.
Türk Medeni Kanunu'nun 166. maddesinin 3. fıkrası, evliliği en az bir yıl süren çiftlere anlaşmalı boşanma imkânı tanımaktadır. Bu maddeye göre;
"Evlilik en az bir yıl sürmüşse, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi durumunda, evlilik birliğinin temelden sarsıldığı kabul edilir. Bu durumda boşanma kararı verilebilmesi için hâkimin, tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin özgürce beyan edildiğine kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu konusunda taraflarca varılan anlaşmayı uygun bulması gerekmektedir.
Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde bulundurarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca kabul edilmesi halinde boşanmaya hükmedilir. Bu durumda, tarafların ikrarları hâkimi bağlamaz."
Bu madde uyarınca, taraflar arasında evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı ve ortak yaşamın sürdürülemez hale geldiği kabul edilir. Boşanmanın tüm diğer şartları sağlandığında, boşanma gerçekleşir.
Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanma ile usul bakımından da farklılık gösterir. Anlaşmalı boşanma genellikle tek celsede sonuçlanır ve en kısa sürede, en uygun şekilde boşanmayı sağlar. Çekişmeli boşanma davaları ise çok daha uzun sürer.
Anlaşmalı boşanma davaları, diğer boşanma davalarından farklı yargılama usullerine tabidir. Diğer davalarda, davayı kabul etmek kesin hüküm ve sonuçlar doğururken, bu tür davalarda davayı kabul etmek, Türk Medeni Kanunu'nun 166. maddesinin 3. fıkrası dışında hukuki bir sonuç doğurmaz.
2. Anlaşmalı Boşanmanın Şartları Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesi 3. fıkrası, anlaşmalı boşanma davasının şartlarını belirlemektedir. Bu şartlar şunlardır:
· Evlilik Süresi: Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması gerekmektedir. Eşler, bu süre zarfında birlikte yaşamış olmasalar bile, evlilik bir yılını doldurduğunda anlaşmalı boşanma davası açabilirler. Eğer dava bir yıllık süre dolmadan açılırsa, davanın reddedilmesi gerekmez. Bunun yerine, delillerin toplanması ve tanıkların dinlenmesi gereklidir. Hâkim, davanın açıldığı tarihte bir yılın dolup dolmadığını kendiliğinden dikkate almalıdır.
· Tarafların Birlikte Başvurusu veya Davayı Kabul Etmesi: Eşlerin anlaşmalı boşanma davasını birlikte açmaları veya bir eşin diğerinin açtığı davayı kabul etmesi gerekmektedir. Eşlerin birlikte dava açmaları durumunda, her ikisi de davacı ve davalı konumunda olur. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, bir eşin davadan feragat etmesi durumunda diğer eşin davasının devam edeceğine hükmetmiştir.
· Hâkimin Tarafları Bizzat Dinlemesi: Anlaşmalı boşanma davasında hâkim, tarafları bizzat dinlemeli ve iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmelidir. Avukatın beyanıyla boşanma kararı verilmesi mümkün değildir. Hâkim, tarafların iradelerinin baskı veya tehdit altında olmadığını tespit etmelidir.
· Boşanmanın Mali Sonuçları ve Çocukların Durumu: Tarafların, boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu hakkında anlaşmaya varmış olmaları gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma protokolü, hâkim tarafından uygun bulunmalıdır. Protokolde yer almayan konularda tarafların sonradan talepte bulunması mümkündür.
Hâkim, protokolde veya duruşmada yapılan beyanlarda tarafların ve çocukların menfaatlerine aykırı bulduğu konularda değişiklik yapma yetkisine sahiptir. Bu değişiklikler taraflarca kabul edilirse, boşanmaya karar verilir. Aksi halde, dava çekişmeli boşanma usullerine göre devam eder. Hâkim, anlaşmalı boşanma protokolünü veya duruşmada yapılan anlaşmayı kararın hem kısa hem de gerekçeli kısmına yazarak kararın net ve çelişkisiz olmasını sağlar.
3. Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nedir? Nasıl yazılır?
Anlaşmalı boşanma protokolü, tarafların boşanma sürecinde uzlaşmaya vardıkları tüm hususları içeren ve dava sürecinin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için kritik öneme sahip bir belgedir. Protokolde yer alması gereken temel konular şunlardır:
· Çocuğun Velayeti: Protokolde, varsa çocuğun velayetinin hangi ebeveyne verileceği açıkça belirtilmelidir. Velayeti almayan ebeveynin çocukla hangi koşullarda, ne sıklıkla ve nasıl bir kişisel ilişki kuracağı da detaylandırılmalıdır.
· Mal Paylaşımı: Evlilik süresince edinilen malların paylaşımı, hangi tarafın hangi malları alacağı net bir şekilde protokolde yer almalıdır.
· Tazminat ve Nafaka: Boşanma sonrası ödenecek maddi ve manevi tazminatın yanı sıra nafaka ödenip ödenmeyeceği, ödenecekse bunun miktarı ve ödeme şekli protokolde belirtilmelidir.
Protokol hazırlanırken yapılacak hatalar ya da eksiklikler, boşanma sürecinin uzamasına ve hatta davanın reddedilmesine neden olabilir. Eğer dava reddedilirse, aynı hukuki gerekçe ile tekrar dava açabilmek için 3 yıl beklenmesi gerekir. Bu nedenle, protokolün hazırlanma aşamasında uzman bir avukattan destek almak son derece önemlidir.
Anlaşmalı boşanma protokolünün ıslak imzalı nüshası, en geç duruşma gününe kadar mahkemeye sunulmalıdır. Bu belge, dava dosyasına eklenerek hâkimin onayına sunulur.
Hâkim, anlaşmalı boşanma protokolünü incelerken tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde bulundurur. Eğer hâkim, protokolde eksik veya hukuka aykırı bir durum tespit ederse, taraflara değişiklik önerileri sunabilir. Taraflar bu önerileri kabul ederse, hâkim boşanma kararı verebilir. Ancak, hâkim, tarafların iradesi dışında protokolde değişiklik yapamaz. Örneğin, protokolde faiz öngörülmemişse, hâkim bu konuda kendiliğinden karar veremez.
Anlaşmalı boşanma sürecinin sağlıklı bir şekilde tamamlanabilmesi için, her aşamada dikkatli olunması ve uzman desteği alınması, tarafların hukuki haklarının korunması açısından büyük önem taşır. Anlaşmalı boşanma ve anlaşmalı boşanma protokolü konusunda detaylı bilgiler için Anlaşmalı Boşanma, Protokolü, Şartları, Sonuçları ve Dilekçe Örneği 2024 isimli makalemizi inceleyebilirsiniz.
4. Yurt Dışında Yaşayanlar Anlaşmalı Boşanabilir Mi?
Yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşları anlaşmalı olarak boşanmak istediklerinde, Türk Medeni Kanunu'nun 166. maddesi 3. fıkrası gereğince her iki tarafın da duruşmada hazır bulunması zorunludur. Bu durum, tarafların bizzat hâkim karşısına çıkmalarını ve anlaşma şartlarını onayladıklarını ifade etmelerini gerektirir. Dolayısıyla, yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları anlaşmalı boşanma sürecinde tek bir duruşma için de olsa Türkiye’ye gelmek zorundadırlar.
5. Anlaşmalı Boşanma Davası Ne Zaman Sonuçlanır?
Anlaşmalı boşanma dava süreleri dolayısıyla mahkeme yoğunluğuna göre değişmektedir. Bu sebeple net bir cevabı yoktur. Ancak anlaşmalı boşanma davaları eksiksiz başvuru yapıldıktan sonra;
· Ortalama 40 gün içerisinde duruşma tarihi alınabilmektedir.
· Bütün esaslar usule uygunsa tek celsede gerçekleşir.
· Dava sonucunda yazılan gerekçeli kararı 30 gün içerisinde yazılması beklenir.
· Gerekçeli karar taraflara tebliğ edilir. Bu süreç yaklaşık 1 hafta sürebilir.
· Taraflar gerekçeli kararı aldıktan sonra 2 haftalık istinaf süreleri vardır ve bu süre zarfında işlem yapmazlar ise ya da mahkemeye istinaftan feragat ettiklerine dair beyan sunarlar ise boşanma kesinleşir.
· Karar kesinleştikten sonra kesinleşme şerhi içeren gerekçeli karar nüfuz müdürlüğüne bildirilir ve tarafların nüfus bilgileri kesinleşir.
6. En Hızlı Nasıl Boşanırım?
En hızlı şekilde boşanabilmeniz için aşağıdaki adımları izlemeniz faydalı olacaktır:
· Anlaşmalı Boşanma Yolu ile Boşanmak: Boşanmanın en hızlı yolu anlaşmalı boşanmadır. Tarafların tüm konularda (mal paylaşımı, nafaka, velayet vb.) uzlaşmaya varmış olmaları durumunda, mahkeme süreci oldukça hızlı ilerler.
· Anlaşmalı Boşanma Protokolü Hazırlayın: Boşanma protokolü, tarafların anlaşmalı boşanma için tüm şartları kabul ettiklerini gösteren belgedir. Protokolün eksiksiz ve usule uygun bir şekilde hazırlanması, sürecin hızlı ilerlemesi için kritik öneme sahiptir. Bu aşamada uzman bir avukattan destek almak faydalı olacaktır.
· Eksiksiz Başvuru Yapın: Dava dilekçesi ve ek belgelerin eksiksiz olması sürecin hızlı ilerlemesi için önemlidir. Mahkeme, eksiksiz başvuru yapıldığında ortalama 40 gün içinde duruşma tarihi verebilir.
· Duruşmaya Katılın: Anlaşmalı boşanmalarda tarafların duruşmaya bizzat katılmaları gerekmektedir. Yurt dışında yaşayanlar için bu, tek bir sefer Türkiye'ye gelmeyi gerektirir. Duruşma genellikle tek celsede tamamlanır.
· Gerekçeli Kararın Yazılması ve Tebliği: Mahkeme, duruşma sonunda kararını verir ve gerekçeli kararını genellikle 30 gün içinde yazar. Kararın taraflara tebliği ise yaklaşık 1 hafta sürebilir.
· İstinaf Süresinden Feragat Edin: Taraflar, gerekçeli kararı aldıktan sonra 2 haftalık istinaf süresi içerisinde bu hakkı kullanmazlarsa veya istinaftan feragat ettiklerine dair mahkemeye beyanda bulunurlarsa, karar kesinleşir.
· Nüfus Müdürlüğüne Bildirim: Karar kesinleştikten sonra mahkeme, bu durumu nüfus müdürlüğüne bildirir ve boşanma resmî olarak gerçekleşir.
Bu adımları izleyerek, anlaşmalı boşanma sürecini en hızlı şekilde tamamlayabilirsiniz. Bu konuda boşanma alanında uzman Ankara avukat ekibinden ya da İstanbul avukat avukat ekibinden hukuki destek almak sürecin hızlı ve profesyonelce yönetilmesinde faydalı olacaktır.