Birleşmiş Milletler (BM) Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulunun üçüncü resmi toplantısı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan başkanlığında Ankara’da gerçekleştirildi. Emine Erdoğan, "BM Çevre Programı’nın raporu, Gazze’deki yıkımda ortaya çıkan atıkların temizlenmesinin onlarca yıl alacağını söylüyor. Tahmini 39 milyon ton enkazdan bahsediyoruz, yarısının bile geri dönüştürülmesinin yaklaşık 45 yıl alacağı bir enkaz. Elimizdeki imkanlar, yıkımı artırmak yerine tahrip edilmiş dünyamızı onarmak ve sonraki nesiller için daha yaşanabilir kılmak amacıyla kullanılmalıdır" dedi.
Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’ndeki programda konuşan Emine Erdoğan, toplantının moderatörlüğünü üstlenen BM-Habitat İcra Direktörü Anaclaudia Rossbach’a teşekkür etti. Toplantıların ilkini 1 Kasım 2023’te yaptıklarını hatırlatan Erdoğan, 5 Haziran’da ikincisi gerçekleştirilen toplantının herkes için yeni ufuklar açtığını ve oldukça verimli bir buluşma olduğunu kaydetti. Emine Erdoğan, üyelere verdikleri ilham ve gösterdikleri gayret için teşekkür ederek, "Fikir teatilerimiz neticesinde hepimiz notlarımızı aldık ve heybemiz dolu, yapılacak birçok proje tasarısı ile ayrıldık. Her birinizin değerli önerilerini not ettiğimizi, hızla hayata geçirilmesi için girişimlere başladığımızı ifade etmek isterim" diye konuştu.
Kaybedecek bir dakika bile olmadığını dile getiren Emine Erdoğan, "Son toplantımızdan yalnızca 54 gün sonra Dünya Limit Aşım Günü’ne ulaştı. Bu, doğanın bir yılda yenileyebileceği kaynakları 7 ayda tükettiğimiz anlamına geliyor. O tarihten bugüne yaptığımız her tüketim ile aslında gelecekten çaldığımızı gösteriyor. 2024 yılı, küresel ısınma sınırı olarak belirlenen bir buçuk derecenin aşıldığı, kritik eşiğin geçildiği ilk yıl olarak tarihe geçti. İklim değişikliğine bağlı doğal felaketlerin sayısı rekor seviyeye ulaştı" ifadelerini kullandı.
Emine Erdoğan, şöyle devam etti:
"İspanya’da tarihin en yıkıcı sel felaketi, Amerika’da yüksek can kaybına sebep olan Helen Kasırgası’nı gördük. Afrika’da yaşanan aşırı yağış ve kuraklık 7 milyon insanı doğrudan etkiledi. Bu yıl itibarıyla iklim değişikliğine bağlı afetler nedeniyle dünya genelinde 120 milyondan fazla insan yerinden edilmiş durumda. ’Hiç kimseyi geride bırakmama’ sözüyle ortaya konan 2030 hedeflerine 5 yıl kaldı ve vaat edilen noktadan maalesef hala çok uzaktayız."
Toplantı masası etrafında toplananların yaşanan felaketler ile üretim ve tüketim alışkanlıkları arasındaki doğrudan bağlantıyı gördüklerini belirten Emine Erdoğan, "Sıfır atığın bir yaşam felsefesi olarak bu gidişatı tersine çevirebilecek bir yol haritası sunduğunu biliyoruz. Bu bilincin anlaşılması ve yaygınlaştırılması, Kurulumuzun en öncelikli gündemi olmalıdır. 30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü’nü bu açıdan değerlendirmeliyiz" dedi.
30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü kutlama hazırlıkları
Emine Erdoğan, her sene dünya çapında yüzlerce etkinlikle kutlanan 30 Mart’ın gelecek yıl BM Genel Kurul Salonu’nda yüksek düzeyli bir etkinlikle kutlanmasını önemsediğini dile getirerek, "Sıfır Atık Vakfımız işbirliğinde 30 Mart kutlama hazırlıkları için geniş katılımlı bir görev gücü de oluşturduk. Bu vesileyle daha önce de zikrettiğim Küresel Sıfır Atık Ödülleri’nin tanıtımını da gerçekleştirebiliriz. Yerel düzeyde keşfedilmeyi bekleyen sayısız cevher var. Cumhurbaşkanı eşi olarak dünyanın çok farklı yerlerini ziyaret etme imkanı buldum" açıklamasında bulundu.
Bu ziyaretlerin bazen çevre dostu yaşam konusunda ilham verici keşiflere dönüştüğünü vurgulayan Emine Erdoğan, "G-20 dolayısıyla gittiğimiz Japonya’da ziyaret ettiğim Kamikatsu Belediyesi böyle bir örnekti. 42 farklı geri dönüşüm kalemiyle atıklarının yüzde 80’inden fazlasını dönüştüren şehir, ender rastlanabilecek bir başarı hikayesiydi. Kurulumuzca öne çıkarılan İspanya’daki plastiksiz ada örneği de aynı şekilde atıksız şehirleşmenin mümkün olduğunu gösteren bir emsal" diye konuştu.
Emine Erdoğan, bunlar gibi nice başarı örneğinin yol gösterdiği kadar tanık olanları harekete geçirecek bir ilhamı da içinde taşıdığını anlatarak, şu ifadeleri kullandı:
"Buradaki esas mesele farklı coğrafyalardaki çabaları bir araya getirecek ve iradeleri ortak vizyonda birleştirecek küresel bir liderlik ihtiyacıdır. Geniş kitleleri, çözüm yolunda ardında toplayacak liderlik rolünü kurulumuz üstlenmelidir. 2025 yılında bir diğer önemli buluşmayı, Sıfır Atık ve İklim Değişikliği Forumu’nu hayata geçirmeyi planlıyoruz. Sıfır Atık Forumu, Sıfır Atık Vakfımızın ev sahipliğinde ülkeleri, sektörleri, ilgili kurum ve kuruluş temsilcilerini buluşturacak uluslararası büyük bir organizasyon olacak. Bütün bu programların Küresel Sıfır Atık Fonu, Sıfır Atık İyi Niyet Elçileri gibi önemli projelerimize dönük somut ve etkili adımların atılacağı buluşmalar olmasını diliyorum. Bunun şüphesiz bir örneği de geçtiğimiz ay Azerbaycan’da düzenlenen 29. KOP Zirvesi oldu. Sıfır atığın etkili bir şekilde çevre gündemine alındığı zirvedeki etkili liderliği için bir kez daha kardeş ülke Azerbaycan’ı tebrik ediyorum."
"BM Çevre Programı’nın raporu, Gazze’deki yıkımda ortaya çıkan atıkların temizlenmesinin onlarca yıl alacağını söylüyor"
Dünyanın büyük krizlerle sarsıldığına dikkati çeken Erdoğan, bu krizler karşısında büyük hayalleri ve yıkılmayan bir umutları olduğunu söyledi. Emine Erdoğan, bu yola çıkarken kurdukları en büyük hayalin daha adil ve daha yaşanabilir bir dünya olduğunu belirterek, "İklim krizinin derinleştirdiği mevcut eşitsizlikleri görmezden gelerek bu hayali gerçekleştiremeyiz. Sorunda payı olmadığı halde sonuçlarından orantısız bir şekilde etkilenen ülkeleri desteklemek, gelişmiş ülkelerin ödemesi gereken bir borçtur. İhtiyaçları karşılamaktan uzak olan mevcut iklim finansman hedefinin bile zorlukla sağlanıyor olması, kabul edilemez bir durumdur. Üstelik, iklim yardımında sınıfta kalan gelişmiş ülkelerin yeri geldiğinde bütçelerinden milyarlarca doları başka ülkelerin savaş ve yıkım politikaları adına rahatlıkla harcayabildiğini görüyoruz" şeklinde konuştu.
Finanse edilen bu yıkımların çevrede kalıcı ve onarılması zor yeni tahribatlar oluşturacağının altını çizen Emine Erdoğan, "İkinci Dünya Savaşı’nın doğada bıraktığı izlerin bir kısmı hala silinememişken, bugün bir ülke New York’un yarısı büyüklüğündeki sivil bir yerleşim alanına 3 atom bombasına denk patlayıcı bırakabiliyor. BM Çevre Programı’nın raporu, Gazze’deki yıkımda ortaya çıkan atıkların temizlenmesinin onlarca yıl alacağını söylüyor. Tahmini 39 milyon ton enkazdan bahsediyoruz, yarısının bile geri dönüştürülmesinin yaklaşık 45 yıl alacağı bir enkaz. Elimizdeki imkanlar, yıkımı artırmak yerine tahrip edilmiş dünyamızı onarmak ve sonraki nesiller için daha yaşanabilir kılmak amacıyla kullanılmalıdır" değerlendirmesinde bulundu.
"Her şeye rağmen daha adil bir dünya mümkün"
Emine Erdoğan, modern çağın sunduğu yeni teknolojilerin daha fazla tüketime ve açgözlülüğe değil, sürdürülebilir bir geleceğe hizmet etmesi gerektiğini dile getirerek, "Her şeye rağmen daha adil bir dünya mümkün. Daha adil bir dünya ortak çabalarımızla mümkün. Bizler, bu hayalin ortaklarıyız" dedi.
Toplantıya Sıfır Atık Danışma Kurulu üyeleri BM Avrupa, Orta Asya ve Amerika’dan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Miroslav Jenca, BM-Habitat İcra Direktörü Anaclaudia Rossbach, Surinam Devlet Başkanı’nın eşi Melissa Santokhi-Seenacherry, Sierra Leone Devlet Başkanı’nın eşi Fatima Maada Bio, José Manuel Moller, Prof. Dr. Muhammad Yunus, Carlos Silva Filho, Laura Reyes, Lara Van Druten, Prof. Dr. Saleem Ali, Hakima El Haite, Gino Van Begin, Vijay Jagannathan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ve Sıfır Atık Vakfı Başkanı Samed Ağırbaş katıldı. Emine Erdoğan’ın açılış konuşmasının ardından toplantının gündemini moderatör Anaclaudia Rossbach katılımcılara aktardı. Toplantıda 2024 Yüksek Düzeyli Etkinliklerde Savunuculuk ve Stratejik Katılım, İleriye Bakış: 2025-2026 Çalışma Planının Geliştirilmesi ve 2025-2026 Taslak Çalışma Planı konuları ele alındı. Sunum yapan katılımcılar Emine Erdoğan’a misafirperverliği ve Sıfır Atık Projesi’ne olan adanmışlığı için teşekkür etti.
Hakima El Haite, sıfır atık uygulamalarının Afrika ülkelerinde de uygulanabilmesi için Emine Erdoğan’dan destek talebinde bulunurken, Carlos Silva Filho çalışmaları için Sıfır Atık Vakfı’nı tebrik etti.
Prof. Dr. Saleem Ali, gençler arasında sıfır atığın yaygınlaştırılabilmesi için adım atılması ve bu kapsamda çevresel okur yazarlık dersi verilmesi gerektiğini belirterek, Türkiye’nin bu konuda öncülük etmesi temennisinde bulundu.
Emine Erdoğan’ın kapanış konuşmasıyla sona eren toplantının ardından kurul üyeleri aile fotoğrafı çektirdi.